Libya: Devlet Yüksek Konseyi, cumhurbaşkanının adaylığının koşulları konusunda bölündü
Libya’daki Devlet Yüksek Konseyi (DYK) Başkanı Halid el-Mişri’nin “Ülke genelindeki tüm siyasi partilere asgari garantiler sağlıyor” dediği beyannameye destek vermesine rağmen konsey üyeleri, Temsilciler Meclisi (TM) tarafından geçen hafta Resmi Gazete’de yayınlanan Anayasa Beyannamesi’nin 13’üncü değişikliği konusunda ikiye bölündü. Yüksek Konsey, ‘konsey içerisindeki anlaşmazlıklar ve bazı üyelerin ‘cumhurbaşkanlığı adaylığı koşulları, Temsilciler Meclisi ve konseyde koltuk dağılımına ilişkin’ bir dizi noktayı reddetmesi’ nedeniyle anayasa değişikliğinin oylanması için planlanan dördüncü toplantısını pazar gününe erteledi.
Mevcut siyasi duruma ilişkin olarak 68 milletvekili, anayasa değişikliğine desteğini açıklarken, 54 milletvekili de değişikliğin Resmi Gazete’de yayımlanması konusunda meclis tarafından alınan tedbire karşı çıktı. Değişiklik yanlısı cephe ise 26 Şubat’ta bir bildiri yayınlayarak, uzlaşıyı reddeden tarafların sorumluluk taşıdığını belirtirken, “Bugünkü oturum, güvenlik tehditleri ve konsey içinden ve dışından gelen isyanlar arasında gerçekleştirilemezdi” dedi.
Söz konusu cephe, değişikliğe desteğini beyan ederek, iki konseyin onay verdiği şekliyle Resmi Gazete’de yayınlanmasını tebrik etti. Ayrıca Yüksek Konsey Başkanlığı ise seçim kanunun uygulanması amacıyla anayasa değişikliğine uygun olarak ortak komisyon kurulması çağrısında bulundu. Ancak Yüksek Konsey’in 54 üyesi, pazar günü bir açıklamaya yayınlayarak anayasa değişikliğini reddettiklerini açıkladı. Ayrıca Temsilciler Meclisi’nin değişiklikle ilgili attığı adımın ‘Yüksek Konsey tarafından onaylanmadığı için anayasal meşruiyet kazandırmayacağına’ dikkati çekti.
Mustafa Beşir ve Muhammed et-Tomi de dahil itiraz edenler, anayasa değişikliğinin ‘bir sonraki cumhurbaşkanının seçimlere aday olma koşullarını içermediğini ve ona geniş yetkiler vermediğini’ söyledi. Aynı şekilde 29’uncu maddede, “Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin başarısızlıkla sonuçlanması halinde milletvekilliği seçimleri yapılmamış sayılır” hükmü yer alıyor. Ayrıca değişikliğin ‘seçilmiş millet meclisine anayasal gerekliliği belirli bir süre içinde yerine getirme zorunluluğu getirmediğine’ dikkat çekilirken, “Zorunluluk, bu konuların anayasa değişikliği metnine dahil edilmesini ve çözüme kavuşturulmasını gerektirmektedir” denildi.
Mişri, anlaşmaya ilişkin olarak, “Anayasa değişikliği maddelerinin çoğu, bireysel olarak kabul edildi. Ancak Yüksek Konsey tarafından toplu olarak oylanmadı’ derken, konseye yönelik ‘süreci uzatmaya çalıştığı’ suçlamasını reddetti. “Yasama ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin, açık bir anayasal temele ve ayrıntılı olmayan uzlaşmaya dayalı yasalara uygun olmasını istiyoruz” diyen Mişri, “Anayasal Beyannamesi’nde yapılan 13’üncü anayasa değişikliğinin kabul edilmesi, parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinin aynı anda yapılmasını garanti ediyor” ifadelerini kullandı. Mişri ayrıca, Temsilciler Meclisi ile Devlet Yüksek Konseyi arasındaki anayasal sürecin aksamasından yararlananların, geçici Birlik Hükümeti Başkanı Abdulhamid Dibeybe olduğunu dile getirdi. Dibeybe hükümetinin ‘Komite 75’te yaptığı gibi, kendilerini hoşnut edecek kanunlar üretmek amacıyla, önerilen Birleşmiş Milletler (BM) komitesinde rol almak istediğini’ söyleyen Halid el-Mişri, Libya Siyasi Diyalog Forumu’na atıfta bulundu.
Yakın tarihli bir bağlamda Dibeybe, bu yıl Libya seçimlerine yönelik uluslararası çabaları takdir etti. Dibeybe, Twitter hesabı aracılığıyla yaptığı açıklamada “Adil ulusal seçimlerin gerçekleşmesi için Libya’nın dostlarının ve BM misyonunun sarf ettiği çabaları selamlıyorum” ifadelerine yer verdi. Anayasa Beyannamesi’nin 13’üncü değişikliği, Temsilciler Meclisi’nin geçen hafta Resmi Gazete’de yayımladığı 34 maddeyi içeriyor. Meclis, 7 Şubat’ta yeni hükümet sistemine ilişkin 2011 yılında yayınlanan Anayasa Beyannamesi’ndeki değişikliği onaylamıştı. Yüksek Konsey üyesi Muhammed Moazeb, ‘Libya al-Ahrar’ kanalına yaptığı açıklamada Mişri’nin üyelerin değişiklikle ilgili tutumlarına ilişkin açıklamasının ‘yanlış’ olduğunu belirtti. BM Genel Sekreteri’nin Libya Özel Temsilcisi Abdullah Batili, geçen cumartesi akşamı Twitter üzerinden Çin’in BM Daimi Temsilci Yardımcısı Dai Bing ile bir araya geldiğini açıkladı. BM Temsilcisi, “Afrika’nın sorunlarına Afrika çözümü bulma ilkesi doğrultusunda 2023 seçimleri aracılığıyla Libya’daki krize ulusal bir çözüm bulunmasını desteklemekte uzlaşı sağladık” dedi.
